ΣΗΤΕΙΑΚΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ

Γεώργιος Διακάκης Λευκάρης

1. Ο Γεώργιος Διακάκης, άγνωστος σχεδόν στα απόμακρα από το χωριό του μέρη με το όνομα αυτό, πασίγνωστος όμως σε όλη την επαρχία Σητείας και πέραν από αυτήν με το Παρωνύμιο Λευκάρης. Ο Λευκάρης, γεννήθηκε το έτος 1912 στο χωριό Σωτήρα Σητείας. Από μαθητής Δημοτικού Σχολείου άρχισε να παίζει λύρα « και έπαιζα και χορεύανε στο Δημοτικό Σχολειό» αφηγείται ο ίδιος σε μαγνητοφωνημένη συνένετυξή μας. Ο Λευκάρης έπαιζε και βιολί καθώς και κιθάρα, φυσικά μουσική παραδοσιακή, όπως ο ίδιος αναφέρει, όχι όμως στο βαθμό που ασχολήθηκε με τη λύρα. Και συνεχίζει:
« Κατά την περίοδο που έμενα στην Κρήτη, στο χωριό μου, έκανα γεωργικές εργασίες στην πατρική περιουσία, για λίγο διάστημα. Μετά την απόλυσή μου από το στρατό όπου εκπλήρωσα τη στρατιωτική μου θητεία, επέστρεψα στο χωριό μου όπου παρέμεινα για λίγο χρόνο και στη συνέχεια ήλθα στην Αθήνα όπου εγκαταστάθηκα μόνιμα και ασχολήθηκα με το εμπόριο, σαν αντιπρόσωπος εξωτερικού, για πολλά χρόνια ».
2. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στην Αθήνα, οι νέες υποχρεώσεις του οι επαγγελματικές, δεν του επέτρεπαν να ασχολείται και με τη λύρα του, εκτός από τις περιπτώσεις που τον καλούσαν παρέες, όπου έπαιζε τη λύρα του και συνδιασκεδάζανε. Ας παρακολουθήσουμε την αφήγησή του:
« ΄Οταν έμενα στην Κρήτη, πήγαινα στις γιορτές και τα πανηγύρια. Την εποχή εκείνη η Σητεία είχε άλλη μορφή. Με θεωρούσαν τον υπ’ αριθμό ένα, χωρίς να θέλω να περιαυτολογήσω. Με καλούσαν σε γιορτές και σε γάμους στα χωριά και μέσα στη Σητεία .Μου έστελαν το άλογο με την πατανία (κουβέρτα υφαντή) να με πάρουνε για να πάω στη γιορτή που ετοίμαζαν» λέγει ο Λευκάρης και συνεχίζει:
«Κάποτε, με τον τρόπο αυτό με κάλεσε γνωστή οικογένεια στο Πισκοκοκέφαλο Σητείας σε γιορτή για να παίξω λύρα. Εκεί στην πλατεία του χωριού μαζεύτηκε πολύς κόσμος. Οι νεαροί ανέβηκαν στις μουριές που υπήρχαν εκεί και θυμάμαι πως έσπασαν από το φόρτωμα κλώνοι των δένδρων και έπεσαν κάτω. Τί ήσαν εκείνες οι εποχές ! Η αθωότητα των ανθρώπων. Η εποχή αυτή παρουσίαζε κάτι το γνήσιο που δεν υπάρχει σήμερα. Σήμερα υπάρχει κόσμος συμφερόντων και έχασε και η μουσική την πραγματική της θέση από μερικούς. ΄Οταν ήλθα στην Αθήνα, παντρεύτηκα και πήρα κάποια γυναίκα από την Πελοπόννησο. Χώρισα όμως ύστερα από δυο χρόνια γιατί δεν συμφωνούσαμε. Παιδιά δεν έκαμα γιατί δεν έκανε εκείνη.΄Ηταν κακή εκλογή αυτή που έγινε και οφείλεται στο νεαρόν τότε της ηλικίας μου. Στη συνέρχεια έμεινα με τη μάνα μου, γιατί ο πατέρας μου είχε πεθάνει και δεν ήθελα πια να παντρευτώ. Εδώ πάνω στην Αθήνα είχα και τις αδελφές μου και περνούσαμε ωραία. Σιγά σιγά χαθήκανε και οι αδελφές μου και η μητέρα μου και μένει μια αδελφή ακόμη στην Κρήτη. Τώρα ασχολούμαι στο εξοχικό μου στον ΄Αγιο Μερκούριο και έρχομαι και εδώ στην Αθήνα, στο Κολωνάκι που είναι το σπίτι μου.  Το χειμώνα μένω στη Αθήνα και τα Σαββατοκύριακα, όταν είναι καλός ο καιρός, πηγαίνω και στο εξοχικό μου.  Γενικά, ήμουν συντηρητικός σε όλα και είχα ομαλό βίο. Δεν μου άρεσε να αυτοδιαφημίζομαι. Να προσθέσουμε ακόμη πως λίγο πριν το β΄παγκόσμιο πόλεμο, με κάλεσε η Εταιρία δίσκων Κολούμπια και έγραψα μερικούς δίσκους από τους οποίους ένας μόνο κυκλοφόρησε. Την ίδια εποχή με καλούσαν περιοδικά και από την Κρατική Ραδιοφωνία και έπαιζα τα Στειακά με τη λύρα μου. Κάποτε συνέπεσε να έχουν καλέσει και τον Καραβήτη από το Ρέθυμνο και παίξαμε διαδοχικά. Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο βρισκόμουν στην Τρεπεσίνα με τη λύρα μου και εμψύχωνα το στράτευμα. Ιδιαίτερα με πρόσεχε ο Διοικητής μου να μην πάθω τίποτε, λόγω αυτής της συμβολής μου στην ψυχολογία των στρατιωτών ».
4. ΄Ετσι περιέγραψε ο θρυλικός Λευκάρης τον εαυτόν του και την ιστορία της ζωής του.Λίγα λόγια, απλά. λιτά.΄Οπως το λέγει, είναι συντηρητικός και δεν περιαυτολογεί.
5. Ο Λευκάρης, πριν την περίοδο του 1940 αλλά και πολλά χρόνια μετά και μέχρι σήμερα, είχε τη φήμη του πιο αξιόλογου λυράρη και λαϊκού γενικά καλλιτέχνη. Ακολούθησε τα ονόματα Φοραδάρη και Καλοχωριανό.
Πολλοί ήσαν εκείνοι, την περίοδο της ακμής του, της ρομαντικής εποχής, που ζητούσαν επίμονα τις κοντυλιές του Λευκάρη.
Γνήσιος παραδοσιακός λαϊκός οργανοπαίχτης, πάντοτε μέσα στα αυστηρά πλαίσια της παράδοσης και τους αυστηρούς και απαράβατους κανόνες που τη διέπουν. Το όνομα Λευκάρης, προκαλούσε και τότε και σήμερα ακόμη θαυμασμό στο άκουσμά του και μόνο. Υπήρξε ασυναγώνιστος, τόσο στην υπέροχη εκτέλεση της παραδοσιακής μουσικής, όσο και στις μουσικές εμπνεύσεις. Ο Λευκάρης είναι ένας από τους λίγους που με το όνομά του σφραγίζει τη μουσική παράδοση της περιοχής της  Σητείας τον 20ον αιώνα, με ακτινοβολία και πέρα από τα όρια της Ανατολικής Κρήτης. Με κάποια προσπάθεια, κατορθώσαμε και βρήκαμε μαγνητοφωνημένες κοντυλιές του που τις καταγράψαμε σε παρτιτούρα για να συνοδεύσουν την παρούσα αναφορά μας στον Λ ε υ κ ά ρ η.
&

Μανόλης Περράκης Χαρκιάς

Γεννήθηκε στον ΄Αγιο Γεώργιο (Τουρτούλους) Σητείας το έτος 1910. Από μικρός έδειξε τη μουσική του προδιάθεση στη λύρα και αργότερα στο βιολί. ΄Ηταν φημισμένος λαϊκός οργανοπαίχτης στην περιοχή του και πέραν από αυτήν με αρκετές συνεντεύξεις με διαφόρους φορείς συλλογής και μελέτης της παραδοσιακής μουσικής, από τους οποίους και ηχογραφήθηκε κατ’ επανάληψη. Από τη λύρα και το βιολί του περνούσε όλες τις ωραίες, τις καθαρές και γνήσιες κοντυλιές της παράδοσης που άφησαν πριν από αυτόν οι Φοραδάρης, Καλοχωριανός και Καλογερίδης. Μαζί μ’ αυτές έβγαινε και ο δικός του ψυχικός κόσμος, κατά τον απαρασάλευτο νόμο δημιουργίας και εξέλιξης της μουσικής παράδοσης. Ο Μανόλης Περράκης είναι ιδιαίτερα συγκροτημένο άτομο με πλούσιο συναίσθημα και ψυχικές αρετές.
Από τα επίσημα έγγραφα που μας έστειλε για το αρχείο μας, προκύπτει ότι:
1 Διατέλεσε περιφερειακός Αρχηγός της Π.Ο.Σ. (Πατριωτικής Οργάνωσης Σητείας) το έτος 1943. (Συνυποσχετικό Ομαδαρχών της Π.Ο.Σ. της 15-3-1943).
2 Σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 14972/2-4-2003 Πιστοποιητικό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λασηθίου, αναγνωρίστηκε σαν αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης 1941 - 1944, επειδή υπήρξε μέλος των Εθνικών Οργανώσεων εσωτερικού ( Π.Ο.Σητείας).
Ο Χαρκιάς, όπως συνηθίζουν οι συντοπίτες του να τον αποκαλούν, είναι επίσης πασίγνωστος και σαν καλλιτέχνης στην ξυλογλυπτική με εντυπωσιακή ικανότητα αποκρυπτογράφησης της φυσικής μορφής των ξύλων, από κορμούς, κλάδους ή ρίζες δένδρων και άλλων φυτών, σε μορφές ζώων, ανθρώπων ή αντικειμένων.
΄Εχει κατασκευάσει σωρεία γλυπτών έργων που θαυμάσαμε στο εργαστήρι του στον ΄Αγιο Γεώργιο, έλλειπαν δε και πολλά που τα έχει δωρίσει. Ο Μανόλης Περράκης,δυστυχώς έφυγε για το μεγάλο του ταξίδι την 3-5-2006. ΄Εφυγε ένας βασικός στυλοβάτης της Μουσικής μας Παράδοσης.
&